سابقه تاریخی
هریس یکی از قدیمی‌ترین مناطق آذربایجان شرقی است. در وقف‌نامه ربع رشیدی نام بسیاری ازآبادی‌های آذربایجان آمده است و نشان می‌دهد که پاره‌ای از آنها نظیر هریس در قرن‌های هفتم و هشتم هجری قصبه‌هایی آباد و بزرگ بوده‌اند. چند بنای تاریخی مهم از دوره فرمانروایی ایلخانان و جانشینان آنان در این بخش به جای مانده است که عبارتند از: بقعه شیخ اسحاق (در روستای خانقاه خانمرود)، گورستان مینق، گورستان هیق، گورستان گوور، مسجد سنگی جمال‌‌آباد، و مسجد اسنق (مربوط به قرن هشتم هجری). هریس یکی از قدیمی‌ترین مراکز صنعت فرش در آذربایجان و ایران است و فرش‌های «مرز بلند» آن شهرت جهانی دارند.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان هریس با وسعت ۲۳۴۵ کیلومتر مربع (۵٫۱ درصد مساحت استان) در ۶۰ کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستان‌های ورزقان و اهر، از سمت شرق با استان اردبیل، از سمت غرب با شهرستان تبریز و از سمت جنوب با شهرستان‌های تبریز، بستان‌آباد و سراب هم‌مرز است.
تقسیمات کشوری
طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان هریس دارای دو بخش به نام‌های مرکزی (شامل دهستانهای بدوستان شرقی، خانمرود و باروق) و خواجه (شامل دهستانهای مواضع‌خان شرقی، مواضع‌خان شمالی و بدوستان غربی)، ۵ نقطه شهری به نام‌های هریس، زرنق، بخشایش، کلوانق و خواجه و ۱۰۴ آبادی می‌باشد.
جمعیت
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰، جمعیت شهرستان هریس در حدود ۶۷۸۲۰ نفر (۱٫۸ درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان ۹۸۲۳ نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان ۳۲۲۲۷ نفر و جمعیت روستایی آن ۳۵۵۹۳ نفر و تعداد خانوار آن ۱۸۳۵۳ خانوار است.
اقلیم و آب و هوا
حدود ۷۰ درصد از وسعت این شهرستان را اراضی جلگه‌ای و ۳۰ درصد آن را مناطق کوهستانی تشکیل می‌دهند. شهرستان هریس به طور کلی دارای زمستان‌های سرد و یخبندان و تابستان‌های ملایم می‌باشد. متوسط درجه حرارت حداقل ۲۵- در زمستان و حداکثر ۳۵ درجه در تابستان است. شهرستان هریس به لحاظ قرار گرفتن در دامنه کوه‌های بزغوش، سابلاغ‌داغ، آق‌داغ و قوشاداغ و با داشتن حدود ۷۰% خاک جلگه‌ای از مناطق مستعد کشاورزی می‌باشد. منابع تامین آب‌های منطقه عمدتاً از باران‌های بهاره و پاییزه و ذوب برف‌های زمستانی و قسمتی نیز از جاری شدن آب چشمه‌های طبیعی است.
وضعیت اقتصادی
اقتصاد منطقه بیشتر به کشاورزی (زراعت، باغداری، صیفی‌کاری) و دامداری و صنایع دستی متکی بوده و موارد متفرقه در درجات بعدی قرار دارند. این شهرستان با توجه به دارا بودن مراتع نسبتاً غنی و تنوع گیاهی موجود در آ نها از جمله گیاهان دارویی، وجود اراضی، باغات و دشت‌های وسیع با قابلیت حاصلخیزی، تولیدات متنوع زراعی و دامی، پتانسیل مناسب جهت آبزی‌پروری و زنبورداری به دلیل مراتع شهرستان، اولویت سرمایه‌گذاری آن را در بخش کشاورزی و گردشگری و با توجه به برخورداری از صنعت فرش دستباف و داشتن شهرت جهانی در آن، می‌توان برای ثبت بین‌المللی برند آن برنامه‌ریزی نمود.
نقاط تاریخی و دیدنی
چشمه‌های هریس (شامل چشمه آب معدنی، آبشار شیرلان و طبیعت بکر آن، آبشار اسماعیل‌کندی، آبشار بلند و زیبای دربند گوراوان، کوه ساپلاغ، چشمه سوقالخان و …)، شیران و مینق (از روستاهای قدیمی استان)، بقعه شیخ‌اسحاق (واقع در گورستان قدیمی روستای خانقاه)
وضعیت سازمانی و تشکیلاتی اداره ثبت احوال هریس
۱- سال تأسیس اداره: ۱۳۶۲
۲- تعداد مناطق یا نمایندگی های مستقر در شهرستان ، بخش و دهستانهای تابعه : ۴ نمایندگی غیر دائم
زرنق – خواجه – کلوانق – بخشایش
ج) مشخصات اسناد : (هریس)
۱- مشخصات اولین سند موجود در بایگانی :
تاریخ صدور : ۳۰/۶/۱۳۰۹
نام : میرزا ابراهیم
نام خانوادگی : حکیمی هریس
نام پدر : محمدصادق
اعلام کننده : میرزا ابراهیم
شماره شناسنامه : یک
شغل صاحب سند و اعلام کننده : زارع
آدرس :
هریس – خیابان امام – اداره ثبت احوال هریس
تلفن :
۰۴۱۴۳۴۳۲۹۷۹
فاکس:
۰۴۱۴۳۴۳۳۸۴۰
کدپستی:
۵۳۹۱۸۱۷۱۵۳
