سابقه تاریخی
چاراویماق در سال ۱۳۲۳ ش. با ۲۵۲ آبادی، یکی از دهستانهای شهرستان هشترود ضبط شده و در سال ۱۳۵۵ ش. با سه دهستان قوری‌چای، چاراویماق شمالی و چاراویماق جنوبی به عنوان بخش آمده است. در مهر ۱۳۷۹ شهرستان چاراویماق (به مرکزیت شهر قره‌آغاج) با دو بخش و هفت دهستان تشکیل شد. نام شهرستان چاراویماق از دو واژه چار (چهار) و اویماق (به معنای طایفه و قبیله) ترکیب شده است. قره‌آغاج، مرکز شهرستان چاراویماق در ارتفاع حدود ۱۹۲۰ متری و در شصت کیلومتری جنوب شهر هشترود واقع است و کوه داش‌بلاغی در جنوب شرقی آن قرار دارد. این شهر قدمت چندانی ندارد و به نام رودی که در نزدیکی آن جاری است، قره‌آغاج نامیده می‌شود. توسعه محلات قره‌آغاج از دهه ۱۳۵۰ ش. به بعد آغاز و در فروردین ۱۳۷۳ به شهر تبدیل شد.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان چاراویماق با وسعت ۳۲۰۸ کیلومتر مربع (۷ درصد مساحت استان) در ۱۸۰ کیلومتری تبریز واقع شده است. این شهرستان از سمت شمال با شهرستان هشترود، از سمت شرق با شهرستان میانه، از سمت غرب با استان آذربایجان غربی و شهرستان مراغه و از سمت جنوب با استان‌های آذربایجان غربی و زنجان هم‌مرز است.
تقسیمات کشوری
طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان چاراویماق دارای دو بخش به نام‌های مرکزی (شامل دهستانهای چاراویماق مرکزی، چاراویماق جنوب‌غربی، ورقه و قوری‌چای شرقی) و شادیان (شامل دهستانهای چاراویماق شرقی و چاراویماق جنوب‌شرقی)، یک نقطه شهری به نام قره‌آغاج و ۲۴۸ آبادی می‌باشد.
جمعیت
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰، جمعیت شهرستان چاراویماق در حدود ۳۲۷۴۵ نفر (۰٫۹ درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان ۵۶۵۲ نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان ۵۶۵۲ نفر و جمعیت روستایی آن ۲۷۰۹۳ نفر و تعداد خانوار آن ۸۲۱۲ خانوار است.
اقلیم و آب و هوا
شهرستان چاراویماق دارای تابستان‌های معتدل و خنک و زمستان‌های طولانی و پربرف می‌باشد. ارتفاع عمومی زمین در این شهرستان از ۱۳۰۰ متر تا ۳۲۰۰ متر متغیر است. کوهستان پهناور قِرْخْ بُلاغ/ قِرْخ بولاق، که مرز طبیعی میان شهرستان چاراویماق و شهرستان میاندوآب (در استان آذربایجان غربی) است، در جنوب شهرستان چاراویماق امتداد دارد و تپه‌های قراولخانه و شیطان‌تپه نیز در این شهرستان واقع است.
وضعیت اقتصادی
اهالی چاراویماق به کشاورزی، باغداری، کار در معدن، زنبورداری، مرغداری و دامداری اشتغال دارند. از صنایع‌دستی آن فرش با طرح گل ابریشم که صادر می‌شود، قالیچه‌های بادوام (برای مصارف محلی)، جاجیم و گلیم است. محصولات عمده چاراویماق، گندم و جو، بنشن، علوفه، تره‌بار و محصولات باغی است . فراورده‌های لبنی، عسل، گندم، بنشن، چغندرقند، دانه‌های روغنی، انواع صیفی، پوست، فرش و خاک صنعتی کائولن از صادرات آنجاست. با توجه به اختصاص سهم بالای اراضی زراعی استان به این شهرستان و پتانسیل مناسب برای تولید حبوبات، غلات به ویژه گندم دیم، برخورداری از ۱۵ معدن فعال با استخراج ۹ نوع ماده معدنی و داشتن وضعیت انحصاری در استخراج برخی مواد معدنی از جمله گچ، تالک و خاک چینی کائولن، نمک آبی بسیار مرغوب و سنگ منگنز، محوریت سرمایه‌گذاری در این شهرستان به ترتیب بر پایه کشاورزی، معدن و بالاخص صنایع فرآوری معدنی است.
نقاط تاریخی و دیدنی
گوور قلعه سی (نزدیک آبادی اَرْزِه خوران، در حدود ۴۷ کیلومتری جنوب شرقی شهر قره‌آغاج)، محوطه باستانی بایزید (در حدود ۳۹ کیلومتری شمال‌شرقی قره‌آغاج) و قلعه ضحاک
ایلات چاراویماق
ایل شاهسون در دهستان چاراویماق جنوب شرقی، ییلاق و قشلاق و در دهستانهای چاراویماق شرقی و ورقه، قشلاق می‌کنند. ایل قره‌داغ در دهستان چاراویماق جنوب غربی ییلاق و در دهستان چاراویماق مرکزی قشلاق می‌کنند. طوایف مستقل کورانلار یا گورکانلو در چاراویماق جنوب‌شرقی و حیدرلو در چاراویماق جنوب‌غربی ییلاق و حاج علیلو در چاراویماق مرکزی قشلاق دارند. طایفه‌ای به نام موصالّی/ موصلی ــ که شیعه‌اند و زبانی مختلط از ترکی، فارسی و کردی دارند ــ در این شهرستان به سر می‌برند.
ب) وضعیت سازمانی و تشکیلاتی اداره ثبت احوال : چاراویماق
۱- سال تأسیس اداره : ۱۳۷۰
ج) مشخصات اسناد : (چاراویماق)
۱- مشخصات اولین سند موجود در بایگانی :
تاریخ صدور : ۶/۱۲/۱۳۰۸
نام : یحیی
نام خانوادگی : موسوی
نام پدر : میر حسن
اعلام کننده : خودش
شماره شناسنامه : ۱
شغل صاحب سند و اعلام کننده : کارگر
آدرس :
چاروایماق – شهر قره آغاج خ امام خمینی مجتمع ادارات
تلفن :
۰۴۱۵۲۷۲۲۴۳۳
فاکس:
۰۴۱۵۲۷۲۲۴۳۳
کدپستی:
۵۵۸۱۶۳۳۹۷۹
